Y mae
Ynys Enlli wedi ei lleoli tua 2km i'r gorllewin
oddi ar arfordir Llyn. Prynwyd yr ynys
hon yn ddiweddar gan Ymddiriedolaeth Ynys
Enlli y mae yn safle hanesyddol bwysig
ac yn lloches i fywyd gwyllt.
Y
gwr sanctaidd cyntaf yr honnir iddo -fod
ar Enlli oedd Einion Frenin, y tybir
iddo gyrraedd tua 429 O.C. Credir i Sant
Cadfan gyrraedd tua 516 O.C ac iddo ddechrau
adeiladu mynachlog ym mhen gogleddol
yr ynys. Ychydig o'r adeilad gwreiddiol
hwn sydd ar ôl, ag eithrio rhai
cerrig cerfiedig a phaladr croes wedi
torri.
Yn 597 A.D. daeth cenhadaeth Sant Awstin
ag Eglwys Rufain i Brydain.
Bu
brwydr faith am oruchafiaeth rhyngddi hi
a'r Eglwys Geltaidd, a oedd yn wahanol
iddi mewn sawl agwedd bwysig, er enghraifft
y dull o benderfynu dyddiad y Pasg a'r
agwedd at asgetigiaeth. Eglwys Rufain a
orfu yn y pen draw, ond ni ildiodd yr Eglwys
Geltaidd yn hawdd ac fe oroesodd tan y
12fed ganrif mewn rhannau o Brydain Geltaidd.
Daeth
canoniaid Awstinaidd a'r drefn Rufeinig
i'r ynys rywbryd yn ystod y drydedd ganrif
ar ddeg, gan adeiladu Abaty Santes Fair
Enlli.
Ond
y twr sy’n weddill o’r Abaty
Canoloesol. Daeth miloedd o bererinion
yma, gan gredu y byddai eu heneidiau’n
mynd yn syth i’r nef
pe tasent yn cael eu claddu ar Enlli.
Roedd tair pererindod i Enlli yn gyfwerth
ag un i Rufain.
Yn
y 1870au, dewisodd yr ynyswyr adeiladu
capel newydd yn hytrach na harbwr.
Hyd
yn oed heddiw mae pererindodau ac encilion
ar Enlli.
Mae'r
ynys erbyn hyn yn Warchodfa Natur Genedlaethol
ac yn eiddo i Ymddiriedolaeth Ynys Enlli.
Mae croeso i ymwelwyr
Maer manylion ynglyn â threfnu
ymweliad or gael gan Swyddog Ymddiriedolaeth
Ynys Enlli. Ffôn: 01758 730740.
|
The
island of 'Bardsey' or Enlli lies about
2km off the eastern tip of Llyn. This small
island, now owned and run by the Bardsey
Island Trust, has a rich history and is
an important sanctuary for wildlife.
St.
Augustine's mission, which began in AD
597, brought the Roman Church to Britain.
There ensued a long struggle for supremacy
with the Celtic Church, which differed
on several vital points, such as the
method of reckoning Easter and the attitude
to asceticism. The Roman Church eventuallv
won, but the Celtic Church was slow to
die out, and it remained active until
the 12C in parts of Celtic Britain.
The
Roman system was finally brought to the
island by Augustinian canons at some time
in the 13C, and they built the extensive
Abbey of St. Mary of Bardsey, some of the
13th century tower still remains.
In
the Middle Ages the Abbey of St Mary drew
thousands of pilgrims. Many chose to end
their days here, hence the tradition that
20,000 ‘saints’ are buried
on the island. Three pilgrimages to Bardsey
equalled one to Rome.
In the 1870s the islanders chose a new chapel
rather than a harbour.
There
are still pilgrimages to and retreats held
on Bardsey.
The
island is now a National Nature Reserve,
and is owned by the Bardsey Island Trust.
Visitors are welcome.
To arrange a visit, details are avallabille
from the Bardsey Island Trust Officer.
Tel: 01758 730740
|
